- محمدحسن تولری
- بدون نظر
کاربردهای درمانی عسل در طب سنتی ایران
کاربردهای درمانی عسل در طب سنتی ایران
مفهوم طبع مزاجی و انواع عسلها
عسل از دیرباز در فرهنگ ایرانی به عنوان یک ماده غذایی و دارویی ارزشمند شناخته شده است. در متون کهن طب سنتی، عسل جایگاهی ویژه دارد و به آن لقب «طلای شیرین طبیعت» داده اند. از دیدگاه حکمای بزرگ ایران همچون ابن سینا، عسل نه تنها یک خوراکی مقوی است بلکه به عنوان یک داروی طبیعی در درمان بیماریهای متنوع کاربرد دارد.
نکته بسیار مهم:
در این مقاله، تمام مطالب و توضیحات درباره خواص درمانی عسل در طب سنتی کاملا طبیعی و خالص است. عسلی که به روشهای صنعتی، تغذیه ای یا با افزودنیهای مصنوعی تولید شده باشد، نه تنها خواص درمانی ندارد، بلکه میتواند به سلامت بدن آسیب بزند.
مجموعه دیجی کندو با تکیه بر رسالت خود در عرضه محصولات سالم و باکیفیت، تنها عسلهای صد درصد طبیعی را از زنبورداران معتبر و با نظارت دقیق تهیه و عرضه میکند. به همین دلیل، شما میتوانید با خیال کاملا راحت از محصولات دیجی کندو استفاده کنید و مطمئن باشید که عسلی که به دستتان میرسد، همان محصول شگفت انگیزی است که در متون طب سنتی به آن اشاره شده است.
⸻
جایگاه طبع مزاجی در طب سنتی ایران
در طب سنتی ایران، مفهومی به نام مزاج یا «طبع» وجود دارد. مزاج از ترکیب چهار کیفیت اصلی یعنی گرمی، سردی، خشکی و تری تشکیل میشود. هر فرد مزاج خاص خود را دارد و هر ماده غذایی یا دارویی نیز مزاج مخصوص به خود را دارد. هماهنگی یا ناسازگاری مزاج فرد با ماده مصرفی میتواند تاثیر زیادی بر سلامتی داشته باشد. به همین دلیل، شناخت طبع مواد غذایی به ویژه عسل اهمیت زیادی دارد.
عسل به طور کلی به عنوان ماده ای مقوی و نسبتا گرم شناخته میشود. با این حال، بسته به نوع گیاه منشا شهد، طبع عسل میتواند به سمت سردی، گرمی یا حالت معتدل تغییر کند. به عنوان مثال عسلهای به دست آمده از گیاهان با طبع سرد مانند زرشک یا عناب، سردی بیشتری نسبت به عسلهای تهیه شده از گیاهان با طبع گرم مثل آویشن دارند.
⸻
خواص درمانی عسل در طب سنتی و تایید علمی
در طب سنتی، عسل به عنوان دارویی همه کاره شناخته میشود. حکمای گذشته از عسل برای درمان بیماریهای پوستی، زخمها، مشکلات گوارشی، تقویت قلب و اعصاب، بهبود حافظه و حتی طول عمر استفاده میکردند. امروزه تحقیقات علمی بسیاری این خواص را تایید کرده اند. یکی از مهمترین مقالات علمی در این زمینه با عنوان “Traditional and Modern Uses of Natural Honey in Human Diseases: A Review” به نویسندگی طاهره اترف-اسکویی (Tahereh Eteraf-Oskouei) و مسلم نجفی (Moslem Najafi) منتشر شده است. این پژوهش در پایگاه معتبر PubMed قرار دارد و نشان میدهد که عسل دارای ترکیباتی است که اثرات درمانی شگفت انگیزی ایجاد میکنند.
برخی از مهمترین خواص درمانی عسل در طب سنتی که در این مقاله و سایر تحقیقات علمی ذکر شده اند عبارتند از:
۱. خاصیت ضدباکتری و ضدویروس
عسل به طور طبیعی دارای ترکیباتی است که مانع رشد باکتریها، ویروسها و قارچها میشوند. به همین دلیل در طب سنتی برای درمان زخمهای عفونی و جلوگیری از گسترش عفونت استفاده میشد. مطالعات مدرن نیز نشان داده اند که عسل میتواند در مهار رشد حدود ۶۰ گونه باکتری موثر باشد.
۲. بهبود زخمها و سوختگیها
عسل به دلیل خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی خود، به تسریع روند بهبود زخمها کمک میکند. در گذشته عسل به صورت موضعی روی زخمها و سوختگیها استفاده میشد و امروزه نیز در بسیاری از محصولات دارویی ترمیم کننده پوست از عسل یا مشتقات آن بهره گرفته میشود.
۳. اثرات آنتی اکسیدانی
وجود ترکیباتی مانند فلاونوئیدها و فنولها در عسل باعث شده که این ماده خاصیت آنتی اکسیدانی قوی داشته باشد. این خاصیت به مبارزه با رادیکالهای آزاد کمک میکند و در پیشگیری از بیماریهای مزمن مانند سرطان و بیماریهای قلبی نقش دارد.
۴. بهبود عملکرد دستگاه گوارش
در طب سنتی از عسل برای درمان مشکلات گوارشی مانند زخم معده، نفخ، و سوءهاضمه استفاده میشد. تحقیقات مدرن نشان داده اند که عسل میتواند به بهبود التهاب معده و کاهش فعالیت باکتریهای مضر مانند هلیکوباکتر پیلوری کمک کند.
۵. تقویت سیستم ایمنی بدن
مصرف منظم عسل میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. این موضوع به ویژه در فصول سرد سال و هنگام شیوع بیماریهای ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا اهمیت دارد.
۶. درمان بیماریهای تنفسی
عسل یکی از درمانهای طبیعی برای سرفه و گلودرد است. در طب سنتی توصیه شده که عسل با دمنوشهای گیاهی مانند آویشن یا زنجبیل ترکیب شود تا اثرات درمانی آن چند برابر شود. تحقیقات جدید نیز این خاصیت را تایید کرده اند.
⸻
طبع عسلهای مختلف در طب سنتی
همان طور که در این مطلب یعنی خواص درمانی عسل در طب سنتی گفته شد، طبع عسل بسته به نوع گیاه منشا شهد آن متفاوت است. برخی عسلها طبع سرد دارند و برای افراد گرم مزاج یا فصول گرم مناسبترند، در حالی که برخی دیگر طبع گرم دارند و برای افراد سردمزاج یا فصول سرد مفیدترند.
به عنوان مثال:
- عسل کنار (سِدر یا Konar honey):
این عسل طبع معتدل متمایل به سرد دارد. گیاه کنار به خودی خود طبع سردی دارد، بنابراین عسل تولید شده از شهد این گیاه برای کاهش حرارت بدن و رفع عطش مناسب است. این عسل کنار بیشتر برای افراد گرم مزاج توصیه میشود.
- عسل زرشک:
گیاه زرشک به شدت سردمزاج است و عسل تولید شده از شهد آن نیز طبع سرد دارد. مصرف این عسل به کاهش التهاب و حرارت داخلی بدن کمک میکند و برای استفاده در تابستان یا برای افراد گرم مزاج بسیار مناسب است.
- عسل گشنیز:
عسل گشنیز طبع معتدل متمایل به سرد دارد. این عسل برای کاهش التهابات، بهبود عملکرد گوارش و تسکین حرارت بدن کاربرد دارد.
- عسل عناب:
عسل عناب یکی از کمیابترین عسلهای ایران است که به دلیل طبع سرد خود، برای افرادی که دچار حرارت و التهاب هستند، گزینه ای فوق العاده است. این عسل انحصارا در مناطقی خاص از خراسان مانند بیرجند تولید میشود و به دلیل تولید محدود، ارزش بالایی دارد.
- دیجی کندو مفتخر است به عنوان یکی از بهترین عسل فروشی در یزد و ارسال به سراسر کشور جهت سفارش انواع عسل ممتاز دیجی کندو در خدمت شما عزیزان باشد.
⸻
انتخاب عسل بر اساس طبع و مزاج فرد
در طب سنتی، برای بهره مندی کامل از خواص عسل، انتخاب نوع عسل بر اساس مزاج فرد اهمیت دارد:
- اگر فردی گرم مزاج باشد (با علائمی مانند عرق زیاد، تشنگی مداوم، خشکی دهان و پوست)، مصرف عسلهای سرد مانند عسل زرشک، عناب یا گشنیز توصیه میشود.
- اگر فردی سردمزاج باشد (با علائمی مانند احساس سرما، بی حالی، هضم ضعیف)، بهتر است از عسلهای گرم مانند عسل آویشن یا گون استفاده کند.
- افراد با مزاج معتدل معمولا میتوانند از انواع مختلف عسل به صورت متعادل استفاده کنند.
همچنین در فصول گرم سال، مصرف عسلهای سرد یا معتدل به کاهش حرارت بدن کمک میکند، در حالی که در زمستان عسلهای گرم باعث افزایش انرژی و تقویت بدن میشوند.
⸻
شواهد علمی درباره خواص درمانی عسل در طب سنتی و تفاوت عسلها
مطالعات مدرن نشان داده اند که عسلهای مختلف بسته به گیاه منشا شهد، ترکیبات شیمیایی متفاوتی دارند. این موضوع دلیل تفاوت در رنگ، طعم و حتی خواص درمانی عسلها است. برای مثال:
- پژوهشی در مجله Heliyon با عنوان Honey Infused with Herbs: A Boon to Cure Pathological Conditions به نویسندگی اس. کومار (S. Kumar) نشان داده که ترکیب عسل با گیاهان مختلف میتواند اثرات درمانی متفاوتی ایجاد کند. این یافته به نوعی همان مفهومی است که در طب سنتی به عنوان «تغییر طبع» شناخته میشود.
- مطالعه دیگری در مجله Scientific Reports ثابت کرده است که میزان ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضدباکتریایی عسل، به شدت تحت تاثیر نوع گیاه منشا شهد است. این یافته ها با طبقه بندی سنتی عسلها بر اساس طبع آنها هماهنگی جالبی دارد.
⸻
منابع معتبر علمی در مورد خواص درمانی عسل در طب سنتی با تلفظ فارسی
- Tahereh Eteraf-Oskouei («طاهره اترف-اسکویی») و Moslem Najafi («مسلم نجفی»)، مقاله: Traditional and Modern Uses of Natural Honey in Human Diseases: A Review.
منتشر شده در Iranian Journal of Basic Medical Sciences.
مشاهده مقاله
- P. McLoone («پی. مک لون») و همکاران، مقاله: Honey: A Realistic Antimicrobial for Disorders of the Skin.
منتشر شده در International Journal of Dermatology.
مشاهده مقاله
- S. Kumar («اس. کومار») و همکاران، مقاله: Honey Infused with Herbs: A Boon to Cure Pathological Conditions.
منتشر شده در مجله Heliyon.
مشاهده مقاله
⸻
سخن پایانی:
عسل در طب سنتی ایران به عنوان یک ماده غذایی و دارویی بی نظیر شناخته میشود که میتواند در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماریها نقش داشته باشد. شناخت طبع عسلهای مختلف و انتخاب نوع مناسب بر اساس مزاج فرد، کلید بهره مندی از بیشترین فواید عسل است. تحقیقات علمی مدرن نیز نشان داده اند که تفاوت ترکیبات عسلها، با نظریات طب سنتی درباره طبع و مزاج هماهنگ است.
مجموعه دیجی کندو با رسالت ارائه عسلهای کاملا طبیعی و خالص، این امکان را فراهم کرده است که مشتریان بتوانند با اطمینان کامل، عسل متناسب با نیاز و مزاج خود را انتخاب کنند. بنابراین، هنگام خرید عسل، با انتخاب محصولات دیجی کندو مطمئن خواهید بود که محصولی سالم، طبیعی و سرشار از خواص درمانی در اختیار دارید.